Wystawa – Iwona Jabłonowska – Na krawędzi litery
W dniu 4 listopada 2014
w Galerii Jednej Książki
otwarto wystawę:
Iwona Jabłonowska
Pracownia Liternictwa i Typografii Wydziału Grafiki ASP w Krakowie
Na krawędzi litery – SYMBOLON
85 lat temu w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie powołana została przez prof. Ludwika Gardowskiego. Pracownia Liternictwa. Idea opracowanego przez Profesora programu dydaktycznego zakładała naukę podstawowych zasad istniejących w sztuce na bazie abstrakcyjnej formy znaków literowych. Przykład obrazu pisma łacińskiego oderwanego od przedmiotowości, a związanego nierozerwalnie z treścią, okazał się znakomitym środkiem w dydaktyce artystycznej. Litera układająca się w słowa – a więc w treść – posiada swą abstrakcyjną formę, której ekspresja pozostaje w ścisłym związku z tą treścią. Punkt odniesienia formy do treści stanowi istotny element weryfikacji obrazu litery (jej układów) względem treści. Sam alfabet łaciński, posiada oprócz tego szereg zasad konstrukcji znaków literowych jako swego rodzaju kodu, oraz zasad pozwalających tworzyć litery jako grupę pokrewnych form znaków graficznych tworzących (dzięki swemu podobieństwu) krój pisma, jako zespół charakterystyczny, zgodnych pod względem formy znaków.
Wymienione punkty odniesienia dają artyście możliwość weryfikacji jego twórczych działań w zakresie liternictwa i typografii i nie tylko. Zasada ta uczy sensu i logiki w tworzeniu abstrakcyjnego komunikatu wizualnego. Tradycyjne narzędzia stosowane do tworzenia znaków literniczych pozwalają na zrozumienie formy i konstrukcji litery.
Powyższa idea służy z powodzeniem pedagogom i studentom jako swego rodzaju doktryna dydaktyczna. W XXI wieku ręczne pisanie i tworzenie układów literniczych przy pomocy tradycyjnych narzędzi wydaje się bezprzedmiotowe. Mamy przecież możliwość stosowania tysięcy rożnych krojów pisma w edytorach tekstów i graficznych programach komputerowych. Jednak zrozumienie konstrukcji i formy litery wydaje się być możliwe jedynie dzięki doświadczeniu tworzenia litery przy pomocy narzędzi tradycyjnych, takich jak ścięte pióro, patyk czy płaski pędzel, uwypuklających ideę konstrukcyjną liter alfabetu łacińskiego. Wszystkie te zasady i manualne doświadczenia nie są jedynie ukłonem w stronę tradycji, czy jak niektórzy uważają działaniem archaicznym, dalekim od współczesności. Wręcz przeciwnie: zasady te pozwalają na tworzenie nowych form liter (także fontów) bez żadnych ograniczeń.
Ciekawym przykładem jest tu odważny i na wskroś współczesny, autorski projekt fontu pani Iwony Jabłonowskiej. Jego nowoczesna forma odwołuje się do pierwszych znaków tworzonych przed wiekami przez człowieka. W swej formie przypomina on znane z historii pisma teksty greckie sprzed blisko trzech tysiącleci.
Ów szacunek do tradycji w połączeniu z ryzykowną, acz czytelną formą liter stanowi sedno i równocześnie zaletę projektu pani Iwony. Cieszymy się, że mamy możliwość zaprezentowania tego interesującego projektu na wystawie w „Galerii Jednej Książki” w Bibliotece Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Wojciech Regulski
Kierownik Pracowni Liternictwa i Typografii
na Wydziale Grafiki ASP w Krakowie
