74. wystawa w Galerii Jednej Książki – Jerzy Kosałka
W czwartek, 16 maja 2024 r. w Galerii Jednej Książki Biblioteki Głównej ASP w Krakowie otwarta została wystawa Jerzego Kosałki Wizyta.
Jerzy Kosałka jest artystą multimedialnym, związanym z legendarną wrocławską grupą Luxus. W swojej twórczości często wykorzystuje sarkazm oraz ironię. Kilka lat temu ukazała się obszerna monografia jego
twórczości. Wydawnictwo, podarowane przez artystę Bibliotece Głównej
ASP, zostało wystawione w Galerii Jednej Książki. Wystawa obejmuje również inne obiekty artystyczne, nawiązujące do wątków twórczości Kosałki związanych z Krakowem. Legendarny wrocławski artysta
poddaje krytycznej rewizji znane krakowskie legendy.
Wizyta Jerzego Kosałki
Moja pierwsza wizyta w czytelni Biblioteki Głównej ASP w Krakowie odbyła się parę lat temu, gdy kurator Janusz Antos zaprosił mnie na wystawę w Galerii Jednej Książki. To specyficzna galeria, bo jest nią tylko mały fragment ściany, wydzielonej ze ścian zapełnionych półkami z drukami, w funkcjonującej cały czas czytelni. Po wejściu zobaczyłem mnóstwo książek i dużo paprotek w doniczkach. Nasunęło mi to pomysł. Postanowiłem, że w ramach pokazu nie będę przynosił jakiejś swojej własnej książki, ale że wykorzystam zasoby miejscowe. Pomysł polegał na tym, że poproszę kuratora o wybranie z biblioteki książki o tematyce budowy konstrukcji, z odpowiednim tytułem na grzbiecie; następnie za pomocą haków zrobię z niej półkę, na której umieszczę doniczkę z paprotką. Nie zrealizowałem tej instalacji z powodu przerwy pandemicznej. Druga wizyta wiąże się z ponownym zaproszeniem już przez dyrektora Sławomira Sobczyka oraz kuratora Janusz Antosa na wystawę. Ponieważ zmieniła się sytuacja, zmieniłem też pomysł. W międzyczasie pojawiła się bowiem całościowa monografia mojej twórczości. Postanowiłem ją więc (Państwu) pokazać, pokornie nawiązując do nazwy galerii. W odróżnieniu od pierwszego minimalistycznego projektu, zdecydowałem się tym razem oprócz książki zaprezentować się szerzej, ponieważ mam w swojej twórczości kilka wątków związanych z Krakowem. Dlatego przyniosłem ze sobą kilka obiektów, które zaaranżowałem w całej czytelni.
Jerzy Kosałka
Kilka z tych obiektów wymaga komentarzy:
Krzesło Kantora (zawłaszczenie przez zasiedzenie), 2022.
Na wrocławskim Sympozjum Plastycznym w 1970 roku Tadeusz Kantor zaproponował postawienie w przestrzeni publicznej dużego betonowego krzesła o wysokości 9 metrów. Projekt zrealizowano dopiero w 2011 roku. Dwa lata później, podczas remontu jezdni, zdemontowano tabliczkę podpisującą tę rzeźbę. Mój projekt polega na artystycznym zawłaszczeniu krzesła przez zasiedzenie. W polskim Kodeksie Cywilnym, rozdział II, artykuł 172, paragraf 1, istnieje zapis: “Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu przez zasiedzenie”. Podczas performensu, własnym gestem artystycznym skróciłem 20 lat do 20 minut, siedząc przez ten czas na krześle. Po zejściu z krzesła przyczepiłem do niego tabliczkę z własnym nazwiskiem. W ten sposób nastąpiło artystyczne zawłaszczenie dzieła Tadeusz Kantora.
Wanda dobrze zrobiła, że się utopiła, 2022.
Jak powszechnie wiadomo, założycielem Krakowa był książę Krak. Miał córkę Wandę, z którą chciał się ożenić niemiecki książę Zygfryd. Wanda, aby tego uniknąć, utopiła się w Wiśle. W pobliżu domniemanego miejsca wyłowienia jej ciała usypano 40-metrowy kopiec, na którym stoi pomnik zaprojektowany przez Jana Matejkę. Składa się z marmurowego postumentu, na którym ustawiono figurę orła w koronie, wyrzeźbioną w białym piaskowcu. Mój projekt “Wanda…” zakłada pozłocenie pomnika w celu szczególnego uhonorowania Wandy jako Polskiej Bohaterki Narodowej. Praca składa się z makiety projektu i napisu znalezionego w pobliżu kopca. Specjalne podziękowania autora skierowane są do Instytutu Pamięci Narodowej za udostępnienie archiwów.
Adam Rzepecki podwyższa Rysy, 2019.
Makieta przedstawia rekonstrukcję performensu Adama Rzepeckiego z 1988 roku. Ponieważ Rysy mają wysokość 2499 metrów, artysta postanowił podnieść górę o metr, poprzez wniesienie w plecaku, na szczyt, kamieni. Ponieważ nie ma dokumentacji fotograficznej tej akcji, więc postanowiłem uwiecznić performens Rzepeckiego w makiecie. Obiekt należy do plenerowej ekspozycji galerii Bogusława Bachorczyka “Nasz Ogródek”.
Bohater, 2011.
Jest to fragment zapisu filmowego oraz makieta performensu wykonanego przed Smokiem Wawelskim. Wykorzystałem tu swoje umiejętności ziania ogniem. Jak pisze Jerzy Kostecki w katalogu Dialogi. Alternatywna Historia Sztuki według Jerzego Kosałki (Legnicka Galeria Sztuki, 2021): “Inaczej niż szewc Dratewka, Kosałka postanowił wyzwać krakowskiego smoka na pojedynek. W tym śmiałym geście widoczny jest powrót do obyczajów dawnej artystycznej bohemy: Karola Stryjeńskiego walczącego w pojedynku z Witkacym czy Leona Chwistka – z Władysławem Dunin Borkowskim. Szermierka na ogień z pyska zmienia się jednak z postszlacheckiej obrony honoru w cyrkową sztuczkę”.
https://bg.asp.krakow.pl/wp-content/uploads/2024/05/’HERO NEW.mp4′
Żegnam Państwa, 2004.
Jest to miniatura wyprodukowana i sprzedawana przez MOCAK, który posiada w swych zbiorach oryginał
tej pracy.
Szczerbiec — fragment większej całości, 2022.
Jest to praca, którą przygotowałem specjalnie na wystawę “Legendy Krakowa”, prezentowaną w 2022 roku w Bunkrze Sztuki z grupą Underground Krakowski.
Plan bitwy pod Kłobuckiem, 1986.
Choć praca powstała jeszcze w 1986 roku, to dokładnie 30 lat temu (1994) pokazywałem ją w Bunkrze Sztuki w wielkości Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki. W czytelni pokazuję ten papier pakowy tak, jak go wszyscy pamiętają, czyli użytkowo – jako służący do wyściełania gabloty (i szuflad) przy okazji prezentuję kilka innych przykładów z lat osiemdziesiątych praktycznego użycia tego papieru.
Kosałka Narodowi, 2013.
Kosałka Narodowi, 2013.
W 1993 roku powstał pomnik Kosałce Naród. Po dwudziestu latach postanowiłem odwdzięczyć się Narodowi i powstała praca w postaci statuetek z moim popiersiem, przeznaczonych do masowego produkowania.
Na wystawie są też moje interwencje w zastane sytuacje w czytelni:
Putto — na wystawie brakowało spektakularnej reklamy mojej monografii, więc postanowiłem zatrudnić do tego gipsową kopię słynnej rzeźby Andrea del Verrocchio Putto z delfinem.
Dali z oddali — interwencja w biblioteczny zegar polega
na tym, że podstawiłem pod niego świecę. Czas w czytelni mija szybko, więc rozciągnięcie go jest marzeniem czytelników. Temperatura zrobiła swoje i zegar się rozciągnął, pozostał nieubłagany, pokazując aktualny czas.
Gaśnica — na każdej swojej wystawie staram się ulokować logo swojego produktu, wykonanego przez korporację CosalCa.
Tabliczka — zmieniłem tabliczkę na popiersiu Adriana Baranieckiego, aby pomarzyć o moim ulubionym dziadku.
Obwoluty — skoro wystawa odbywa się w czytelni, to postanowiłem namówić odwiedzających do przeczytania moich Dzieł zebranych.
Beret artysty znaleziony na plantach — ready made, praca powstała z wykorzystaniem strategii wymyślonej przez mojego mistrza Marcela Duchampa.
Sraluś — niechcący przywiozłem ze sobą wrocławskiego krasnala, i to bardzo niegrzecznego. Od razu wskoczył do katalogowej szuflady, bo uciekł na czas mojej wystawy z Muzeum Współczesnego Wrocław.
Halina — żegnam się portretem, który powstał pod wpływem mojego mistrza.
Biogram artysty
JERZY KOSAŁKA urodził się w 1955 roku w Będzinie. W 1981 roku uzyskał dyplom z malarstwa we wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, w pracowni prof. Zbigniewa Karpińskiego, gdzie w latach 1983-87 był asystentem. Jest artystą mulimedialnym. W swej twórczości stosuje różne techniki; maluje, rysuje, rzeźbi, buduje obiekty i makiety, uprawia performens, działa w przestrzeni publicznej, tworzy instalacje często przeznaczone dla konkretnego miejsca. Jest współtwórcą sukcesów Legendarnej Grupy Luxus.
WYSTAWA
16.05–30.09.2024
w godzinach otwarcia Biblioteki Głównej ASP
fot. Katarzyna Duda, Justyna Nartowska, Agnieszka Poświatowska